Oprowadzanie gościnne dr Karoliny Rychter po wystawie „Czym jest Oświecenie?”
Oświecenie – niedokończony projekt?

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na gościnne oprowadzanie dr Karoliny Rychter, towarzyszące bieżącej wystawie „Czym jest Oświecenie? 200 lat Gabinetu Rycin BUW”.

Programem Oświecenia było odczarowanie świata: uwolnienie człowieka od cierpienia i strachu wynikających z przesądów i niewiedzy, a także od okrucieństwa biologicznego cyklu przyrody. Filozofowie oświeceniowi głęboko wierzyli w zbawczą moc rozumu – wcielali w życie Kantowskie hasło Sapere aude! – i byli przeświadczeni, że ludzie są z natury racjonalni. Owa racjonalność zaś była wedle ściśle związana ze szczęściem i dobrem moralnym. Ta wizja człowieka stanowiła podstawę bezgranicznej wiary w postęp. Dziś – po doświadczeniach dwóch wojen światowych i Holocaustu – ta wiara wydaje nam się, najłagodniej mówiąc, niedojrzała, bezrefleksyjna i naiwna. Mamy świadomość dialektyki oświecenia i poddaliśmy rozum surowej krytyce, ujawniając jego tendencje do jednostronności, wykluczenia i chęci panowania. Czy oznacza to, że powinniśmy odrzucić Oświecenie? Czy też raczej – jak uważał jeden z jego największych XX-wiecznych obrońców, Jürgen Habermas – powinniśmy potraktować je jako ,,niedokończony” projekt, którego nie możemy odrzucić, ale który powinniśmy uzupełnić i skorygować?

W czasie spotkania porozmawiamy o poglądach Immanuela Kanta, Denisa Diderota, Woltera, Olimpii de Gouges, Mary Wollstonecraft, Theodora Adorna, Maxa Horkheimera, Jürgena Habermasa. Zastanowimy się także nad takimi fenomenami składającymi się na dziedzictwo Oświecenia jak: egalitarne społeczeństwo, równouprawnienie, rewolucja (wiara, że zmiana porządku społecznego jest możliwa), sekularyzacja, naukowy pogląd na świat, nowoczesny uniwersytet i nowoczesne muzeum, samokrytyczne spojrzenie na własną kulturę i społeczeństwo.