Nowy ład, czyli jakie planowanie po 1989 roku?
WARSZAWA W BUDOWIE 3

Czy planowanie może oddziaływać na wzrost gospodarczy w taki sposób, by prowadził on do zrównoważonego rozwoju miast?

Jakich można użyć narzędzi i jakich taktyk? Czy wzrost, którego doświadczamy od 1989 roku, daje szansę na wprowadzenie do konstytucji zapisu o zrównoważonym rozwoju? Kto ponosi rzeczywiste koszty rozwoju?

Po roku 1989 neoliberalna logika zdominowała planowanie przestrzenne, ograniczając rolę władz publicznych w zarządzaniu rozwojem miasta. Jednocześnie istnieje społeczne przeświadczenie, że jest ktoś, kto dba o zapewnienie infrastruktury społecznej (szkoły, przedszkola, przestrzeń publiczna) i technicznej (drogi, sieci). Podczas sesji spróbujemy pokazać skutki przemian dla ładu przestrzennego w miastach i odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób dzielić się odpowiedzialnością za jego kształtowanie.

Abstrakty wystąpień:

Erik Swyngedouw
Antynomie postpolitycznego i postdemokratycznego miasta

Idea „polis” umarła. Niech żyje twórcze miasto! Miasta to niezwykłe, fantasmagoryczne i niejednorodne mieszanki, nieskładne kolaże elementów o charakterze technicznym i przyrodniczym, które – według autorów tak odmiennych jak Saskia Sassen, David Harvey, Manuel Castells, Maria Kaika, Rem Koolhaas czy Richard Florida – uosabiają globalny i kosmopolityczny ład, są szczytem rozwoju XXI wieku, węzłami dostępnej dla wszystkich światowej sieci. Złożone z różnorodnych składników miasta stały się „glokalnymi” ośrodkami, które obiecują najrozmaitsze możliwości i formy rozwoju, ale też wyrażają najbardziej radykalne formy opresji, wykluczenia i nierówności. Ten wiek w znacznie większym stopniu niż poprzedni będzie wiekiem miast – miast, które nie mają już granic. Nieważne, jak daleko się udamy – jak w Pentezylei Italo Calvino nie będziemy w stanie opuścić miasta. Głównym tematem mojego wystąpienia będzie figura miasta postpolitycznego. Proponuję, byśmy czerpali z tekstów takich autorów jak Jacques Rancière, Slavoj Žižek, Chantal Mouffe, Mustafa Dikeç, Alain Badiou oraz innych krytyków cynicznego radykalizmu, który sprawił, że teorie krytyczne i radykalne praktyki polityczne stały się bezsilne i bezpłodne wobec odpolitycznionych gestów, które uchodzą za miejską politykę we współczesnym, neoliberalnym porządku. Postaramy się na nowo wprowadzić to, co polityczne w centrum współczesnej debaty o zagadnieniach miejskich.

Judit Bodnar
Paryż Wschodu – teoria miejska Zachodu: Miasta i teorie po upadku podziału na Wschód i Zachód

Miasta Europy Wschodniej zajmują w teoriach urbanistycznych dość niewygodne miejsce. Szczególnie niektóre z nich wyglądają na podróbki paryskiego stylu – z tym, że mniej eleganckie, mniej ekstrawaganckie, biedniejsze i gorzej utrzymane. Analiza tej wtórności zawsze napotykała problemy, a pojawienie się i zniknięcie socjalizmu tylko skomplikowało sprawę. Ustrój socjalistyczny dał czasowe wyjaśnienie dla tej „prawie zachodniej” formy rozwoju: wszystkie różnice dały się wyjaśnić za pomocą odmiennej polityki państwa. Pokusa takiego tłumaczenia przetrwała i przyjęła formę kategorii miast „postsocjalistycznych”. W moim wystąpieniu spróbuję przedstawić lepszą teorię i zaprezentować tezę, że pozbawione prowincjonalności spojrzenie na postsocjalistyczne miasta jest możliwe jedynie w ramach nowej, krytycznej teorii miasta.

Kacper Pobłocki
O transcendentny urbanizm? Przeszłość i przyszłość miasta socjalistycznego

Jednym z argumentów najczęściej używanych do krytyki socjalizmu realnego jest jego rzekoma „religio-podobność”. W niniejszym wykładzie pokażę, iż była to zaleta a nie wada tamtego ustroju i przedstawię post-sekularną interpretacją miasta socjalistycznego. Wychodząc od badań takich autorów jak Alexei Yurchak czy Stephen Kotkin, pokażę jak miasta socjalistyczne starały się zwalczyć to, co Richard Sennett zdiagnozował jako największy mankament współczesnego miasta: wtargniecie „osobowości” do przestrzeni publicznej. Jako, iż coraz więcej osób zgadza się, że miasto w stylu zachodnim umarło, a większość komentatorów wskazuje na miasta globalnego Południa, a zwłaszcza Ameryki Łacińskiej, jako przykład możliwości innego, lepszego, porządku miejskiego, pokażę, iż wschodnioeuropejskie dziedzictwo miasta socjalistycznego może być ważnym elementem w budowaniu modelu nie-kapitalistycznego miejskiego życia.