Jak zrozumieć zagładę?
Oprowadzanie filozoficzne po wystawie „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku”

  • Jak zrozumieć zagładę?

    fot. Kuba Mozolewski
  • Jak zrozumieć zagładę?

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na spotkanie, które będzie okazją do wspólnego poszukania odpowiedzi na pytanie, jak mogło dojść do zagłady.

Wystawa „Nigdy więcej” przedstawia sztukę jako formę sprzeciwu wobec wojny. Sztukę antywojenną można wpisać w szerszą perspektywę namysłu filozoficznego nad przyczynami i skutkami straszliwych wydarzeń związanych z ludobójstwem które stanowiło konsekwencję idei faszystowskich.

W powojennym namyśle filozoficznym możemy wyróżnić dwie strategie rozumienia zagłady ludzkości. Z jednej strony mamy wyjaśnienie intuicyjne, czyli europejskie społeczeństwa – odurzone faszystowską propagandą – wybrały rządy szaleńców, którzy dokonali okropnych zbrodni. W takim ujęciu naziści sprzeniewierzyli się ideałom Oświecenia, zdeptali człowieka i jego rozum.

Z drugiej strony możemy argumentować za E. Levinasem czy M. Heideggerem, że ludobójstwo i obozy zagłady były od dawna zakodowane w naszej kulturze, a totalitaryzmy XX wieku stanowiły oznakę kryzysu całej kultury europejskiej. Europejski sposób myślenia, wyrażający się w kulcie rozumu i nauki, prymacie całości nad jednostką, wierze w postęp za wszelką cenę, doprowadził do uprzedmiotowienia człowieka i wykorzystania go jako zasobu.

Tezy tych filozofów są niewątpliwie kontrowersyjne i kontrintuicyjne, jednak nie daje się ich w prosty sposób obalić. Być może dzieła sztuki na wystawie „Nigdy więcej” pomogą nam w odpowiedzi na pytanie, jak mogło dojść to straszliwej zagłady ludzkości w XX-wiecznej Europie, która zrodziła filozofię, naukę, sztukę, demokrację, ale również obozy koncentracyjne.

Głównym celem oprowadzania będzie zapoznanie gości z aktualną wystawą, który zostanie zrealizowany w horyzoncie filozoficznym. Spotkania w ramach cyklu oprowadzań filozoficznych mają być okazją do poszukiwania tego, co wspólne dla sztuki i filozofii, dzieła mają prowokować do zadawania filozoficznych pytań, a teoretyczne myśli mają zostać ukonkretnione dzięki poszczególnym dziełom sztuki.

Między sztuką a filozofią nie ma ostrej granicy, dziedziny te przenikają się, obie pomagają nam lepiej rozumieć świat, innych i nas samych. Zarówno sztuka jak i filozofia zadają nam

pytania, prowokując do poszukiwania odpowiedzi, jednak różnica leży w medium – sztuka posługuje się wizualnością i doświadczeniem, natomiast filozofia jest sferą pojęć i dyskursywnego języka.

Wysiłek filozofowania trafnie wyraża metafora drogi, podejmowanie myślenia jest nieprzewidywalne, czasami pewne ścieżki prowadzą nas do pięknych widoków, a czasami pewne drogi okazują się ślepe. Żywiołem filozofii jest rozmowa, dlatego postaramy się uniknąć formy wykładu, a skupimy się na dialogowaniu. Zapraszamy do wspólnej podróży, której kierunek będzie zależał również od Państwa!

Adrian Krupa, miłośnik filozofii zafascynowany światem sztuki współczesnej, który szuka związków między sztuką a filozofią w celu lepszego rozumienia świata i nas samych. Adrian pracuje jako opiekun publiczności w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz jest doktorantem w zakresie filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Jego zainteresowania badawcze dotyczą fenomenologii, filozofii hermeneutycznej i estetyki.

Bernard Wnuk, student MISH UW. Interesuje się sztuką polską po 1945, performance i XX w. francuską filozofią.

Wystawa i inne archiwalne wydarzenia towarzyszące:

DzieńGodzinaNazwa wydarzeniaMiejsce wydarzenia
12:00 Warsztaty Powiedzmy to wprost: słowa mają moc!Warsztaty rodzinne MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
14:00 Oprowadzanie Niedzielny spacer po wystawie„Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Oprowadzanie Wtorek w Muzeum z wystawą„Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
Cykl KULTOURSpotkania ze sztuką współczesną dla młodzieży MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
15:00 Oprowadzanie Popołudnie w Muzeumz wystawą „Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Oprowadzanie Wszystkie oblicza GuernikiOprowadzanie dyskusyjne MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
16:00 Oprowadzanie Dojrzali Wspanializapraszają na wspólne oglądanie wystaw z Adrianem Krupą MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
12:30 Oprowadzanie Gdy sztuki piękne nie zawsze są piękneRozmowy o wystawie „Nigdy więcej” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa
18:00 Oprowadzanie Piątkowy wieczór z wystawą„Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku” MUZEUM nad Wisłą
Wybrzeże Kościuszkowskie 22 (Skwer Kpt. S. Skibniewskiego "Cubryny"), Warszawa