Jak chłop oszukał diabła. Uwagi do nowych kosmogonii
Wykład Valentinasa Klimašauskasa

  • Jak chłop oszukał diabła. Uwagi do nowych kosmogonii

    Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Bajka (Bajka o zamku), 1909, tempera na tekturze, Narodowe Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa w Kownie, Čt 6

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na wykład kuratora i pisarza, Valentinasa Klimašauskasa zatytułowany „Jak chłop oszukał diabła. Uwagi do nowych kosmogonii".

 

Nadzwyczajne czasy wymagają nadzwyczajnych figur mowy. Starożytne mitologie kosmogoniczne i ich bohaterowie mogą pomóc nam zrozumieć, dlaczego dzisiejsze mity egalitarnych państw narodowych nie funkcjonują tak, jakbyśmy sobie tego życzyli.

Szukając mitycznej postaci, która uoasabia obecny splot kapitału, globalnego ocieplenia, szóstego wielkiego wymierania i polityki post-prawdy, można łatwo natknąć się na rdzenną figurę „velniasa", po litewsku diabła. Skoro Bóg nie żyje, podobnie jak Bogini, przepraszam, Marija Gimbutas, to velnias wydaje się  żywy i ma się dobrze.

Przedchrześcijańska wersja autochtonicznego velniasa była bóstwem: przeciwieństwem bogów nieba, kimś, kto opiekował się zmarłymi i zwierzętami w czasach, gdy życie pozagrobowe wyobrażano sobie jako łąkę, a zmarli stawali się zwierzętami. Velnias ma związek z jeziorami, bagnami, mokradłami i szerzej: z wodą, ziemią uprawną, lasami, zwierzętami leśnymi, kapłanami, muzykami, postaciami odgrywającymi ważną rolę w wyobrażeniach erotycznych. Velnias, jedna z najpowszechniejszych figur w folklorze, była również najbogatszym bóstwem, ponieważ wiedziała, gdzie są ukryte podziemne bogactwa, często korumpując zarówno kapłanów, jak i rolników.

W ramach wystawy „Opowieśći Okrutne. Aleksandra Waliszewska i symbolizm Wschodu i Północy" Klimašauskas opowie o symbolistycznym malarstwie Antanasa Žmuidzinavičiusa, Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa i filmach współczesnych artystek Ievy Kotryny Ski, Anastasii Sosunovej i innych, rysując jednocześnie związek między starą mitologią chtonicznych velniów a nową mitologią post-demokratycznego kapitalizmu z tzw. niebem finansowym, kapitalizmem paliw kopalnych, polityką post-prawdy. Skupi się również na autochtonicznych mocach samego kapitału.
 

Valentinas Klimašauskas jest kuratorem i pisarzem.

Wraz z João Laia był kuratorem "The Endless Frontier", 14. Triennale Bałtyckiego w CAC Vilnius (2021). Z Ingą Lāce był kuratorem "Saules Suns", indywidualnej wystawy Daigi Grantiny dla Pawilonu Łotewskiego na Biennale w Wenecji (2019), pracował jako dyrektor programowy w Kim? Contemporary Art Centre, Ryga (2017/18), był kuratorem w CAC, Wilno (2003-13). Obecnie jest kuratorem w Springs.video, platformie streamingu ruchomych obrazów, która służy również jako archiwum edukacyjne i kuratorskie oraz kuratorem programu wystaw w Nemuno 7, Zapyškis.

Kuratorował również: "An Incomplete & Unreliable Guide to Social Media War Room" w Georg Kargl Gallery, Wiedeń (2021); "Máscaras (Maski)" w Galeria Municipal do Porto (z João Laia); "The Cave & the Garden" w Futura CSW, Praga (2020); "Columnists" w Editorial, Wilno (2019); "Somewhere in between. Contemporary art scenes" w Europie w BOZAR, Bruksela (2018); "Portals or location scouting in Kaunas", prezentowany przez Spike Art Quarterly (2017); "A hat trick or a theory of the plankton", Podium, Oslo i Sodų 4, Wilno (2016); "a cab", Kunsthalle Athena, Ateny i Podium, Oslo (2015).

Jest autorem książek "Oh, My Darling & Other Rants" (The Baltic Notebooks of Anthony Blunt, 2018), "Polygon" (Six Chairs Books, 2018) oraz "B" (Torpedo Press, 2014).

Zobacz także:

Wystawa i inne wydarzenia towarzyszące: