Filmujące kobiety – opór i zmiana
Wykład Małgorzaty Radkiewicz
Mona Hatoum, So much I want to say [Tak wiele chcę powiedzieć], 1983, wideo, 4’53’’, Kanada. Dzięki uprzejmości Mony Hatoum. Dystrybucja LI-MAfes
Zapraszamy na wykład filmoznawczyni profesor Małgorzaty Radkiewicz, który towarzyszy wystawie „Bez mistrza, bez pana. Ruchomy obraz i feministyczne tworzenie światów”.
Wykład Małgorzaty Radkiewicz będzie prezentacją kina kobiet w ujęciu historycznym i teoretycznym. Bliższemu oglądowi zostaną poddane dokonania tych reżyserek i artystek pracujących z kamerą filmową – od Mai Deren, przez Barbarę Hammer, Agnès Vardę i Delphine Seryige, po Monę Hatoum i Tracey Moffatt, których prace znalazły się na wystawie Bez mistrza, bez pana. Ruchomy obraz i feministyczne tworzenie światów.
Ramą do rozważań będzie teoria feministyczna, ukształtowana przez badaczki analizujące mechanizmy filmowego spojrzenia (Laura Mulvey), strategie oporu twórczych kobiet i inicjowane albo wykorzystywane przez nie zmiany paradygmatów (E. Ann Kaplan). Materiałom wizualnym zaprezentowanym w trakcie wykładu będą towarzyszyły fragmenty wypowiedzi twórczyń, których przemyślenia Małgorzata Radkiewicz omówiła w książce Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej (2022). Pozwoli to pokazać różnorodność postaw filmujących kobiet, a zarazem ich konsekwencję w budowaniu indywidualnego stylu i sposobów wypowiedzi. Z publikacji Mai Deren, Trinh T. Minh-ha, Aleksandry Juhasz wyłania się obraz wielowątkowej dyskusji, którą filmujące kobiety podejmowały w różnych okresach rozwoju kina i mediów. Wśród poruszanych przez nie tematów pojawia się kwestia profesjonalizacji i emancypacji zawodowej, poszukiwań formalnych pozwalających uwzględnić kobiece doświadczenie i punkt widzenia, a także budowania tradycji i historycznej ciągłości kina kobiet, określonego przez Claire Johnston jako „kino buntu”.
Małgorzata Radkiewicz – filmoznawczyni, pracuje w Instytucie Sztuk Audiowizualnych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zajmuje się kinem współczesnym, problematyką tożsamości kulturowej oraz twórczością kobiet w filmie, fotografii i sztuce. Wyrazem jej zainteresowań są publikacje: W poszukiwaniu sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter (2001), Władczynie spojrzenia. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek (2010), Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej (2022). Ponadto autorka książek o Dereku Jarmanie, polskich debiutach filmowych lat 90., a także monografii Oblicza kina queer (2014). W latach 2015–2018 koordynatorka projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki: Pionierki z kamerą. Kobiety w kinie i fotografii w Galicji 1896–1945. Jako stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2015 prowadziła badania, których efektem jest książka Modernistki o kinie. Kobiety w polskiej krytyce i publicystyce filmowej 1918–1939 (2016). Członkini Rady Muzeum Fotografii w Krakowie.
