Artyści wobec Majdanu
fot. Tomas Rafa
W ramach cyklu spotkań z artystami organizowanego wokół aktualnej wystawy kolekcji „W niedalekiej przyszłości”, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na rozmowę z Żanną Kadyrową, Mykolą Ridnym, Ladą Nakonieczną, Oleksijem Radynskim i Tomasem Rafą zatytułowaną „Artyści wobec Majdanu”.
Zaostrzająca się sytuacja polityczna na Ukrainie po raz kolejny zmusza do zadania starego pytania o powinności artysty wobec społeczeństwa. Jaka jest rola twórcy wobec zagrożenia wolności, swobód obywatelskich, a nawet życia? Co sztuka może zrobić dla Ukrainy? Jak artyści i instytucje kultury mogą pomóc opozycjonistom Euro Majdanu efektywnie bronić swojej niezależności w sytuacji przymusu i ogólnego zagrożenia? Jak my Polacy możemy wesprzeć Ukrainę w zmianie starego porządku? A przede wszystkim, na jakich podstawach budować nowy?
Wydarzenia takie jak 7. Berlin Biennale pokazują, że artyści dawno już sprzeciwili się wyznaczaniu granic, za którymi kończy się sztuka. Coraz częściej przemawiają z perspektywy obywateli biorących na siebie odpowiedzialność za rzeczywistość, która ich otacza. Przez praktykę dokumentalną, akty obywatelskiego nieposłuszeństwa, gotowość działania i bycia na linii frontu dają przykład tego, jak można wyjść poza własny, jednostkowy interes i działać na rzecz społeczeństwa. Określając się jako badacze, dziennikarze i świadkowie, praktykują to, co Hannah Arendt nazwała „rdzeniem obywatelstwa”: prawem do posiadania praw. Broniąc rzeczywistości przyjmują w niej aktywną rolę twórcy i obywatela.
W dyskusji wokół powinności artysty, Ukrainy i Euro Majdanu wezmą udział artyści bezpośrednio zaangażowani w konflikt: Żanna Kadyrowa, Mykola Ridny, Lada Nakonieczna, Oleksiy Radynski i Tomas Rafa.
Żanna Kadyrowa (ur. 1981 w Browarach) - ukraińska artystka, rzeźbiarka i członkini grupy Rewolucyjna Przestrzeń Eksperymentalna (REP), laureatka nagrody im. Kazimierza Malewicza (2012) oraz głównej nagrody Pinchuk Art Centre (2013). Kadyrowa eksperymentuje z różnymi mediami: malarstwem, grafiką, performansem, jednak od kilku lat głównym środkiem artystycznego wyrazu jest dla niej rzeźba w przestrzeni publicznej.
Mykola Ridny (ur. 1985 w Charkowie) – ukraiński artysta, rzeźbiarz, twórca instalacji, obiektów i prac wideo, członek kolektywu artystycznego SOSka (istniejącego od 2005 roku), którego działalność koncentruje się na kwestiach społeczno-politycznych. Ridnyj jest finalistą konkursu dla młodych artystów ukraińskich Pinchuk Art Prize w 2009 roku (z kolektywem SOSka) i w 2011 roku (indywidualnie).
Oleksiy Radynski (ur. 1984 w Kijowie) – ukraiński dziennikarz, filmoznawca, autor małych form filmowych. Redaktor ukraińskiej edycji pisma „Krytyka Polityczna”, aktywista Centrum Badań nad Kulturą Wizualną na Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, znanego także jako Klub Krytyki Politycznej w Kijowie. W swojej pracy skupia się na alternatywnych praktykach edukacyjnych, aktualnych zagrożeniach dla wolności wypowiedzi i ideologiach montażu. Stypendysta Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu.
Lada Nakonieczna (ur. 1981 w Dniepropietrowsku) - ukraińska artysta, zajmująca się głównie rysunkiem i działaniami w przestrzeni publicznej, jest również autorką instalacji, filmów i performensów. Współzałożycielka kolektywu kuratorskiego Hudrada i członkinii grupy R.E.P (Revolutionary Experimental Space). Finalistka konkursu dla młodych artystów ukraińskich Pinchuk Art Prize 2009 i 2011 oraz finalistka Nagrody Malewicza 2008 roku.
Tomas Rafa (ur. 1979 w Zylinie) – słowacki artysta wizualny, absolwent pracowni Grzegorza Kowalskiego na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Akademii Sztuk Pięknych w Bańskiej Bystrzycy. W swoich pracach Rafa zajmuje się głównie badaniem przejawów rasizmu i ksenofobii oraz napięć pomiędzy patriotyzmem i nacjonalizmem. Jego praca Breaking the News prezentowana była w ramach 7. Berlin Biennale. Jest obecnie rezydentem A-I-R Laboratory / CSW Zamek Ujazdowski, dzięki stypendium International Videgrad Fund.
