Zofia Rydet. Zapis socjologiczny 1978-1990
Album

Księgarnia Artystyczna Bookoff i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie polecają album „Zofia Rydet. Zapis socjologiczny 1978-1990”.

Kiedy w 1978 roku Zofia Rydet zaczęła zdjęcia do swego największego cyklu, nic nie zapowiadało, że powstanie rzecz potężna. Fotografka, znana już wtedy szerszej publiczności, zbliżała się powoli do siedemdziesiątki. Wydawało się, że zrobiła dostatecznie wiele: opublikowała albumy „Mały człowiek”, „Świat wyobraźni Zofii Rydet” oraz „Obecność”, była nieustająco obecna w życiu wystawienniczym, wiecznie fotografowała. A jednak to dopiero pod koniec swojego życia twórczego, rozpoczętego stosunkowo późno, stworzyła jedno z największych dzieł w historii polskiej fotografii: niezwykle ważne i wybitne. Nadała mu tytuł „Zapis socjologiczny 1978-1990” (ta druga data pochodzi od roku, w którym przestała fotografować).

„Zapis” to w sumie około dwadzieścia tysięcy zdjęć, głównie portretów Polaków we wnętrzach, w znakomitej większości mieszkańców wsi. To cykl niebywale gęsty, składający się z twardych, pozbawionych czułostkowości portretów ludzi patrzących prosto w obiektyw. 

„Zofia Rydet. Zapis socjologiczny 1978-1990” to pierwsze wydawnictwo zakrojone na tak szeroką skalę, próbujące przybliżyć olbrzymi cykl, który nigdy nie doczekał się formy ostatecznej – ani za życia fotografki, ani później. Nie jest również przypadkiem, że książka powstała w Gliwicach, mieście, w którym Zofia Rydet spędziła znaczną część swego życia – mówi Grzegorz Krawczyk, dyrektor muzeum w Gliwicach.

Wojciech Nowicki, autor wyboru zdjęć i eseju, pisze: „W tych panach przestrzeni, możnowładcach osadzonych na mieszkaniach czy chałupach jest jakiś rys wielkości, nienaruszalna moc ludzi, którzy mogą wszystko: własne otoczenie kształtują jak im się podoba, choć, to też trudno przeoczyć, im są starsi, tym trudniej im walczyć z mnożącymi się przedmiotami”.

„Zapis socjologiczny” jest również historią ludzi opowiedzianą przez towarzyszące im przedmioty, które przyrastają z czasem, by w końcu niemal ich zatopić.

Wydawnictwo zostało dofinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To rezultat wieloletniego projektu badawczego poświęconego „Zapisowi socjologicznemu”. Wzięły w nim udział: Fundacja Zofii Rydet z Krakowa; Muzeum Sztuki Nowoczesnej z Warszawy; Fundacja Sztuk Wizualnych z Krakowa oraz Muzeum w Gliwicach. Album liczy ponad 300 stron, zawiera niemal 200 zdjęć, w tym część nigdy przez Zofię Rydet nie wykorzystanych oraz ilustrowane kalendarium życia artystki.

„Zofia Rydet. Zapis socjologiczny 1978-1990”, Muzeum w Gliwicach, 2016