Kolekcja

Toguna jest efektem współpracy Pawła Althamera i Youssufa Dary - malijskiego artysty, tworzącego w nurcie tradycyjnej drewnianej rzeźby dogońskiej. Bogate dziedzictwo kulturowe Dogonów - grupy etnicznej, z której pochodzi Dara, w czasach kolonizacji francuskiej (w latach 1892 - 1960 Mali było częścią Sudanu Francuskiego) stało się obiektem fascynacji antropologów i artystów, a także przedmiotem często wątpliwego etycznie „eksportu” do kolekcji prywatnych i muzealnych w Europie i Stanach Zjednoczonych. Do niedawna tradycyjna kultura dogońska stanowiła też jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych regionu, a sama rzeźba – typową pamiątkę z podróży w te strony. Jednak w drugiej dekadzie XXI wieku, naznaczonej destabilizacją polityczną i konfliktami zbrojnymi, mieszkańcy Mali zostali odcięci od przychodów z turystyki, będącej jednym z głównych źródeł ich utrzymania. Althamer od lat 90. podróżował do Mali, jak wielu Europejczyków przed nim, poszukując tam „czystej” sztuki i duchowości. Podczas jednej z podróży poznał Youssufa Darę. Z dialogu pomiędzy dwójką rzeźbiarzy, narodziła się idea „przeszczepienia” tradycyjnej formy architektury drewnianej – toguny, do przestrzeni użytkowanej przez oddaloną o tysiące kilometrów społeczność Bródna. Toguna to wiata o grubym dachu, oparta na rzeźbionych kolumnach, będąca tradycyjnym miejscem spotkań i narad męskich członków społeczności dogońskiej, która dziś symbolizuje już raczej romantyczny mit o wspólnocie zdolnej pokojowo rozwiązywać konflikty w swoim łonie. Okazuje się jednak, że mit architektury stwarzającej wspólnotę przemawia nie tylko do polskiego propagatora rzeźby społecznej, jakim jest Althamer, ale także do nowego pokolenia architektów, jak chociażby Diébédo Francis Kéré z Burkina Faso.