Filmoteka Muzeum

nieużyty materiał PKF nr 22749

Włodzimierz Borowski
II Pokaz Synkretyczny, Galeria Foksal, Warszawa, 1966

Dokumentacja filmowa II Pokazu Synkretycznego Włodzimierza Borowskiego realizującego autorską formułę wystąpienia artystycznego opracowaną przez artystę. W okresie poprzedzającym to wydarzenie twórczość Borowskiego obejmowała akcentujące przedmiotowość obrazu malarstwo strukturalne (2 poł. lat 50.) oraz prowadzone na przełomie dekad eksperymenty na obszarze rzeźby i obiektu artystycznego, które zaowocowały serią Artonów (1958 – 1963). Te skonstruowane ze zwyczajnych przedmiotów obiekty po podłączeniu do prądu „ożywały” za sprawą zainstalowanych w nich żarówek i światełek.

Podobnego rodzaju bliskie sztuce kinetycznej doświadczenia interesowały artystę także wówczas, gdy około połowy lat 60. wprowadził lustro jako narzędzie w swojej twórczości. Dokumentowana tu wystawa-instalacja II Pokaz Synkretyczny w Galerii Foksal PSP w Warszawie to przykład zastosowania tego narzędzia oraz jedno z istotnych wydarzeń w twórczości artysty, poprzez które kierował on swoją sztukę na terytoria environment, happeningu i konceptualizmu.

Przestrzeń galerii została podzielona na część przeznaczoną dla widzów oraz strefę wypełnioną wiszącymi pasmami luster wirującymi wokół własnej osi. W tej ostatniej Borowski umieścił także migające miarowo reflektory i plansze z napisem ”cisza” oraz najeżone kolcami obiekty. W trakcie wernisażu artysta przebywał wewnątrz stworzonego przez siebie environment, które oślepiało widzów światłem i ukazywało ich pokawałkowane lustrzane odbicia.

Na tę fragmentację doświadczenia homogenicznego „ja” wywoływaną działaniem Borowskiego zwraca uwagę Luiza Nader, która interpretuje także zastosowanie przez artystę lustra w kontekście krytyki reprezentacji. (Konceptualizm w PRL, Warszawa 2009, s. 120-122.) Z kolei Anka Ptaszkowska podkreśla wywrotowość Pokazu synkretycznego wobec konwencjonalnej formuły prezentacji artystycznej – wprowadzając tradycyjny podział na widownię i przestrzeń artysty, Borowski stworzył jednocześnie „pokaz”, który odstraszał widzów kolcami i atakował światłem. (Wierzę w wolność, ale nie nazywam się Beethoven, Gdańsk 2010, s. 142-143.)

nieużyty materiał PKF nr 22749

Zdjęcia: Leonard Zajączkowski
Osoba: Włodzimierz Borowski (artysta malarz, twórca environment, happeningów i instalacji, konceptualista)
Obiekt: Galeria Foksal
Zdarzenie: II Pokaz Synkretyczny
Czas akcji: 1966-07-06
Miejsce akcji: Warszawa
Produkcja: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych (Warszawa)
Prawa: WFDiF