Włodzimierz Borowski. Prace i rekonstrukcje
Ann Reynolds: Bez odwrotu
Pewnego zimowego dnia 1970 r. wynajęty przez Roberta Smithsona fachowiec zrzucał koparką ziemię na walącą się drewutnię na campusie Kent State University.
Robił to aż do momentu pęknięcia centralnej więźby dachowej budowli. Mimo że proces ten uwiecznił (co stanowiło pracę pt. „Partially Buried Woodshed” [Częściowo pogrzebana drewutnia]), Smithson twierdził, że – tak jak to zwykł czynić, tworząc inne współczesne dzieła „w terenie” – interesuje go on o tyle, o ile został wchłonięty w późniejsze doświadczenieŚ „po tym, jak koparka odjedzie”. A wszystkie jego dzieła nieuchronnie rozpadały się po odjeździe koparki. Będąc jeszcze w Kent State, Smithson opisywał tę sytuację jako „wbudowaną zniszczalność” pracy. W momencie, kiedy pojawiła się szczelina w stropie, nie można już było odwrócić aktu destrukcji i jego konsekwencji. Szczelina zatem stała się elementem wyraźnie artykułującym granicę pomiędzy „przed” i „po” – dokładnie w punkcie, z którego nie ma odwrotu. W tym sensie materializuje ona czas jako oznaczenie utrwalonej teraźniejszości, jednocześnie wskazując na rozwój tak czasu, jak i materii. Fizyczna obecność obu tych porządków czasowych potęguje świadomość ciągłej fizycznej obecności entropii; nie jest to kwestia hipotetycznej koncepcji czy stałego zestawu obrazów dokumentalnych. Kuratorom rzadko udaje się wyrazić złożoną czasową dialektykę entropii ucieleśnionej przez takie prace jak Partially Buried Woodshed Smithsona. Decydują się na pokazanie prac w chronologicznym porządku zarejestrowanym na obrazach (poczynając od konstrukcji po rozpad) albo w formie pojedynczego, samowystarczalnego obrazu. Artystom dużo skuteczniej udaje się pokazać Partially Buried Woodshed jako punkt, z którego nie ma odwrotu , a zarazem jako pracę, która istnieje w teraźniejszości. Partially Buried 1960s/70s Dystopia Revealed (Mick Jagger at Altamont) (1998) Sama Duranta i From Columbus, Ohio to the Partially Buried Woodshed (1999) Tacity Dean stanowią szczególnie skuteczne kuratorskie modele przedstawiania i tłumaczenia współczesnej publiczności specyfikę entropicznej dynamiki dzieł Smithsona
