Włodzimierz Borowski. Prace i rekonstrukcje
Marcin Lachowski: Włodzimierz Borowski – modernistyczne reminiscencje
Tekst będzie próbą spojrzenia na wczesną twórczość Włodzimierza Borowskiego w perspektywie dyskusji nad statusem nowoczesnego obrazu.
W sztuce artysty z drugiej połowy lat 50. – czasu współpracy z Grupą Zamek – pojawiają się, wyrażone wprost lub pośrednio – nawiązania do dwóch projektów artystycznych sformułowanych w międzywojniu: biomorficznych, bliskich surrealizmowi kompozycji Karola Hillera oraz konstruktywistycznej koncepcji obrazu Władysława Strzemińskiego. Obie formuły, posługując się metaforą organicystyczną, podkreślały samoistną i zarazem kreacjonistyczną koncepcję obrazu. Wczesna twórczość Borowskiego jawi się jako indywidualna reminiscencja tych dwóch koncepcji modernistycznego obrazu. Wypracowany przez artystę – w kręgu grupy Zamek – język plastyczny, przywołujący naukową metodyczność i autonomię nowoczesnego obrazu – określił jednak odmienny charakter poszukiwań, wrażliwy na dynamikę i zmienność formy, jej nieustanne przekształcenia i metamorfozy. Jego malarstwo abstrakcyjne, posługując się napięciami, kontrastami materii, form, motywów, negując „organiczną” strukturę obrazu, zajmowało osobne miejsce także na tle „strukturalnych” poszukiwań Zamkowiczów, wykraczając zarazem poza „przedmiotowy” charakter interpretacji ich dzieł. Element ruchu, zmiany, czasu stał się charakterystycznym motywem jego malarstwa. Posługując się różnymi konwencjami i poetykami (informel, malarstwo materii, abstrakcja geometryczna) dążył do podważenia zamkniętej, zharmonizowanej struktury dzieła. Przywołanie i przekształcenie modernistycznych formuł obrazowych, poprzez operowanie swoistym montażem, pozwoliło artyście zastąpić „bezczas” heliografii Hillera i unizmu Strzemińskiego, efektem wizualnego napięcia, niedopasowania, procesu wyłaniania form. Artystyczne przekształcenie spuścizny modernizmu prowadziły Borowskiego do sformułowania samodzielnego programu artystycznego. Zainteresowania czasem i przestrzenią, bliskie artystom nowoczesnym, wpłynęło na zakwestionowanie spójnej kompozycji, która została zastąpiona plastycznym gestem nieustannie konstytuującej się podmiotowości.
