Archiwum i utopia w XX wieku
Paweł Mościcki: Ideologiczny antyk. Archeologia porażki

Rewolucja bolszewicka jest jednym z najważniejszych wydarzeń ubiegłego wieku, którego konsekwencje dotykają nie tylko polityki, ale również sztuki.

W punkcie wyjścia wydawało się, że przełom w praktyce politycznej będzie równorzędny z przełomem estetycznym, awangarda stanie się sprzymierzeńcem rewolucji. Szybko jednak okazało się, że idee rewolucyjne – zarówno polityczne, jak i artystyczne – pogrzebano w reżimie państwowej przemocy. Czy w historii rewolucji 1917 roku można dziś odnaleźć momenty nadziei, entuzjazmu, utopii i oderwać je od ich późniejszego losu? Aby odpowiedzieć na to pytanie zajmiemy się rosją bolszewicką jako „ideologicznym antykiem”, spróbujemy przyjrzeć się niektórym obecnym w niej paradoksom. Przede wszystkim jednak będziemy analizować prace artystyczne (Chris Marker, Alexander Kluge, John Berger), które same są rodzajem krytycznej historii rewolucji. Tworząc rodzaj „archeologii porażki” postaramy się zastanowić czy wśród odkopywanych resztek można znaleźć jeszcze narzędzia żywej myśli.