Dokumentacja

Muzeum Otwarte 2015/2016
Program edukacyjny

Muzeum Otwarte to program wykładów, warsztatów, spotkań i projekcji organizowanych w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

W ramach kolejnej edycji Muzeum Otwartego zapraszamy na sesję będącą kulminacją wieloletniego, międzynarodowego projektu FORMER WEST. "Sztuka i praca po końcu zatrudnienia” to próba wspólnej refleksji nad związkiem różnych form prekarności z kreatywnością. W międzynarodowym gronie aktywistów, badaczy i artystów przyglądać się będziemy podobieństwom i różnicom między niepewnością charakterystyczną dla zawodów artystycznych oraz egzystencjalnym ryzykiem, będącym codziennym doświadczeniem pracowników stojących niżej w hierarchii klas i zawodów. Zastanowimy się nad tym, czy elastyczne warunki zatrudnienia faktycznie zmieniają kompozycję klasową społeczeństw i jak odmiennie te procesy zachodzą w przypadku 
społeczeństw peryferyjnych i społeczeństw wysoko rozwiniętych.

Pośród gości m.in. Isabell Lorey, Brian Holmes, Boris Buden, Ewa Majewska, Sandro Mezzadra, Gerald Rauning i Hito Steyerl. 

Poza tym w programie trzy cykle:

„Muzea a wspólnota” to seria organizowana we współpracy z IKP UW, której celem jest próba analizy porównawczej strategii tożsamościowych ważnych polskich muzeów: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Historii Żydów Polskich, Muzeum Historii Polski, Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Chopina a takze Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Każde z nich różni się podstawowym przedmiotem zainteresowania: od encyklopedycznej prezentacji dziedzictwa, przez historię mniejszości narodowej, sztukę współczesną i nowoczesną po wydarzenie historyczne i konkretną postać, wszystkie jednak w istotny sposób odnoszą się do symboli i wartości obecnych we współczesnej debacie publicznej.

Cykl stawiać będzie pytania o to, do kogo adresowane są wystawy, kogo przyciągają, jak definiowane są towarzyszące im wydarzenia, a tym samym o negocjowaną w toku tych praktyk definicję narodu, społeczeństwa oraz istotnych dla nich wartości.
W trakcie publicznych spotkań poprzedzonych kwerendą badacze będą rozmawiać z dyrektorami sześciu uczestniczących w projekcie placówek oraz polskimi i zagranicznymi specjalistami w dziedzinie muzeologii.

Druga z serii spotkań to cykl seminariów „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie” poświęconych „Męskim fantazjom” Klausa Theweleita – kultowej „psychoanalizie białego terroru” (książka blisko 40 lat od swojej publikacji ukazuje się właśnie po polsku).

Gdy rozmaite autorytety z troską pochylają się nad zagrożeniami, jakie w całej Europie powstają w związku z odradzaniem się prawicowych ekstremizmów, tym bardziej pilnie musimy zapytać samych siebie: czy jesteśmy w stanie zmierzyć się z aktualnością faszyzmu? Faszyzmu, który niekoniecznie przebiera się w czarne lub brunatne koszule i który – wbrew temu, co głoszą uspokajające teorie – nie musi wiązać się wyłącznie z politycznym totalitaryzmem.

Celem cyklu prowadzonego przez Michała Herera i Mateusza Falkowskiego jest wspólna lektura książki Theweleita oraz dyskusja nad postulowanym w nim rozumieniem zjawiska faszyzmu. Poza fragmentami "Męskich fantazji" proponować będą oni również fragmenty innych tekstów, naświetlających konkretne zagadnienia, którym poświęcone będą kolejne spotkania.

Ostatni cykl zatytułowany „Między <<starą rzeczowością>> a <<naiwnym konceptualizmem>>” bezpośrednio wiąże się z aktualną wystawą pokazywana w Muzeum. Przygotowana przez Krzysztofa Pijarskiego seria to próba szerokiej lektury dzieła Zofii Rydet: sproblematyzowania go i pokazania, gdzie i w jaki sposób wykracza ono poza swoje ramy, do jakich interpretacji zaprasza. W toku spotkań (z Ewą Klekot, Witkiem Orskim, Łukaszem Zarembą, Ulrichem Polchmanem, Ewą Tatar i innymi) starać się będziemy odpowiedzieć na pytania o statut opus fotografki: czy jest ono dziełem artystycznym, naukowym, a może przede wszystkim świadectwem czasu?



Program Muzeum Otwartego inspiruje się teorią Formy Otwartej Oskara Hansena. W jego duchu kładziemy nacisk na proces wspólnego uczenia się, który zastępuje tradycyjne hierarchiczne przekazywanie wiedzy. Inspirujemy się również Hansenowskim zanegowaniem prymatu specjalistów, dążeniem do ciągłego przekładania ich wiedzy na kategorie zrozumiałe dla wszystkich. Staramy się wkraczać na zasadzie „publicznego amatora” w zamknięte „czarne pudełka” wiedzy specjalistycznej: rozbrajać zbyt nieruchome całości, nie dowierzać z góry przyjętym oczywistościom, proponować alternatywy.

Tak pojęta wiedza jest nieustającym wysiłkiem rozumienia – szukania i nadawania sensów, a tym samym przestrzenią komunikacji. Jednocześnie ważna jest dla nas budowa wspólnego słownika dla różnych dziedzin – to wielość postaw i perspektyw pokazuje rzeczywistość w jej złożoności i dynamice. Muzeum Otwarte to muzeum otwartej wiedzy.