Dokumentacja

Muzeum Otwarte 2013/2014

Muzeum Otwarte to program wykładów, warsztatów, spotkań i projekcji organizowanych przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Program Muzeum Otwartego inspiruje się teorią Formy Otwartej Oskara Hansena. W jego duchu kładziemy nacisk na proces wspólnego uczenia się, który zastępuje tradycyjne hierarchiczne przekazywanie wiedzy. Inspirujemy się również Hansenowskim zanegowaniem prymatu specjalistów, dążeniem do ciągłego przekładania ich wiedzy na kategorie zrozumiałe dla wszystkich. Nie obawiamy się wkraczać na zasadzie „publicznego amatora” w zamknięte „czarne pudełka” wiedzy specjalistycznej, rozbrajając je w imieniu naszej publiczności. Ważne są dla nas również budowa wspólnego słownika dla profesjonalistów różnych dziedzin i współpraca między nimi. Muzeum Otwarte to muzeum otwartej wiedzy.

Jesienno-zimowa edycja Muzeum Otwartego jest niemal całkowicie poświęcona wystawie kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, zatytułowanej „W sercu kraju”. Zaprezentowane na tej wystawie prace to wielopoziomowa opowieść o tym, jak sztuka komentuje współczesność, jak jej towarzyszy, próbuje opisać i udźwignąć. Dialogując ze sobą, prace budują narracje i osie tematyczne, które na różne sposoby się przenikają: uzupełniają lub wzajemnie krytykują. Każda nowa interpretacja może to pole poszerzać: komplikować lub uspójniać, mierząc się z pytaniami, które stawia kolekcja: Kiedy współczesność staje się historią? Jak opisywać przeszłość, żeby zauważać w niej wciąż aktualny potencjał? Jak być aktywnym tak wobec historii, jak i współczesności, żeby świadomie je kształtować i rozumieć?

Po pierwsze więc PRACE, po drugie NARRACJE, po trzecie AKTUALNOŚĆ.

Trzy serie spotkań wokół kolekcji będą się starać na tych trzech poziomach dynamizować wystawę „W sercu kraju”: opowiadać ją, tłumaczyć, ale też komplikować i krytykować.

Seria poświęcona poszczególnym PRACOM (będąca przedłużeniem cyklu organizowanego tego lata, a także spotkań organizowanych przy okazji poprzednich pokazów kolekcji) to propozycja spojrzenia na kilka mniej oczywistych i bardziej „kłopotliwych” dzieł z kolekcji Muzeum –zaproszeni goście będą dla nich szukać nowych interpretacji i spojrzenia z szerszej perspektywy. W programie Maria Poprzęcka o pracy Abrahama Cruzvillegasa, Tadeusz Sobolewski o „Filmikowaniu” Mirona Białoszewskiego, Anka Ptaszkowska i Dominik Kuryłek o twórczości Krzysztofa Niemczyka, Michał Libera i Daniel Muzyczuk o „Gramofonie” Wojciecha Bruszewskiego, Agata Pyzik o tajemniczym zegarze Ruth Ewan, Waldemar Zdrojewski o serii fotografii Jana Styczyńskiego.

Seria wokół NARRACJI realizowana jest we współpracy z kwartalnikiem „Widok” poświęconym teoriom i praktykom kultury wizualnej. W ramach 6 spotkań nazwanych „Widokówkami” odbędzie się 6 wykładów wybitnych badaczy kultury wizualnej, krytyków, historyków sztuki i filozofów, którzy poruszać będą tematy podejmowane przez wystawę kolekcji. W programie: prof. Juliane Rebentisch o emancypacji, prof. Mieke Bal o duchowości, spirytualizmie i grach, Philippe-Alain Michaud o propagandzie wizualnej, prof. Rosalyn Deutsche o traumie, pamięci i Holokauście, prof. Regis Durand o post-dokumencie, kulturze informacji i mediach oraz prof. Susan Buck-Morss. Spotkania i dyskusje poprowadzą redaktorzy pisma „Widok”.

„Ćwiczenia z aktualności” to propozycja spotkań poświęconych kłopotliwym zagadnieniom współczesności i nowoczesności, i temu, na ile są to pojęcia opisujące czas, a na ile – postawy. W ramach 6 spotkań (prezentacji/rozmów) z krytykami, kuratorami i artystami szukać będziemy odpowiedzi na otwarte pytania: jak uchwycić sens nowych zjawisk? jakiej terminologii użyć do ich opisu? jak opisać moment teraźniejszy – jakiego procesu jest on częścią, w jaką wpisuje się logikę? „Ćwiczenia z aktualności” będą też pytać o to, co to jest sztuka współczesna, a co: nowoczesna? Gdzie zaczyna się ta pierwsza, a gdzie druga? Z jakimi postawami łączą się obie? Czy to możliwe, żeby prace tworzone dziś były niewspółczesne? Jak pisać historię sztuki współczesnej? Czym są jej muzea i czy opisywana przez nie „aktualność” jest jeszcze aktualna?

W programie: prof. Terry Smith, autor m.in. bestsellerowej książki "What is contemporary art?" o wyzwaniu, jakim jest współczesność i bycie współczesnym, o współczesnych praktykach artystycznych, nowych zadaniach stawianych muzeom i o „kuratorowaniu aktualności”, krytyk sztuki Jan Verwoert o myśleniu poza klasycznymi podziałami na centrum i peryferie, stare i nowe, "mainstream" i margines oraz alternatywnych językach sztuki i krytyki artystycznej, a także Chus Martinez, współkuratorka ubiegłorocznych Documenta (13), o aktywnym podejściu do historii: o próbie (kluczowej dla wystawy w Kassel) uwspółcześnienia historii i uhistoryczniania współczesności. Ponadto dwa spotkania z artystami prowadzone przez Monikę Szewczyk i Dietera Roelstraete: z Pauliną Ołowską o roli nostalgii, fantazji i duchów przeszłości i o innych sposobach uruchamiania historii; oraz z Goshką Macugą o jej strategii łączenia (a tym samym podważania) praktyk artystycznych i kuratorskich i jej metodzie pracy jako „archeologii kultury”.

Czwarta seria spotkań organizowanych w semestrze jesienno-zimowym to pierwsza publiczna prezentacja projektu badawczego realizowanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z historyczką sztuki, krytyczką i kuratorką Dorotą Jarecką. „Marksizm i sztuka” to seria 7 spotkań (wykładów i seminariów), która bada relacje między wybranymi zagadnieniami historii sztuki a marksizmem. W polu zainteresowań pojawi się ujęcie nowoczesności u Karola Marksa, myśl o sztuce Waltera Benjamina, Stefana Morawskiego, György Lukácsa, Władysława Strzemińskiego oraz estetyka feministyczna.

Wykłady i seminaria prowadzą: prof. Andrzej Turowski, prof. Agata Bielik-Robson, dr hab. Adam Lipszyc, prof. Zofia Rosińska, dr Magdalena Radomska, dr Luiza Nader oraz dr Ewa Majewska.

W programie również cykl, który przygląda się metamorfozie jaką na przełomie ostatnich dwóch dekad przeszły muzea sztuki współczesnej - wiele z nich skoncentrowało się przede wszystkim na "produkcji wiedzy": interdyscyplinarnych projektach badawczych i edukacyjnych oraz działaniach na rzecz lokalnych społeczności. "Nowy instytucjonalizm", chwytliwy termin zapożyczony z nauk społecznych, obejmuje cały zespół zjawisk, które wiążą się z poszukiwaniem nowych form działania (jak i przetrwania) dla muzeów w XXI wieku.

Podczas serii spotkań z dyrektorami muzeów i galerii przyglądać się będziemy krajobrazowi "po nowym instytucjonalizmie". Pierwsza seria spotkań koncentruje się na Wielkiej Brytanii, jednym z głównym ośrodków "nowego instytucjonalizmu". Różnorodne taktyki i strategie najoryginalniejszych brytyjskich instytucji przedstawią: Alex Farquharson (Nottingham Contemporary), James Lingwood (Artangel), Claire Doherty (Situations), Daniel Sutherland (Grizedale Arts) oraz James Brett (Museum of Everything).