Vlassis Caniaris, Dziecko
Audiodeskrypcja

Vlassis Caniaris [Wlasis Kaniaris], Dziecko, 1980 rok Wymiary: 157 cm wysokości, 98 cm szerokości i 64 cm głębokości Technika: rzeźba z drucianej siatki, plastiku, drewna, ubrań i roweru Praca z kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Rzeźba Vlassisa Caniarisa [Wlasisa Kaniarisa] przedstawia dziecko na czterokołowym rowerku. Prawą ręką trzyma kierownicę, lewą wyciąga w górę unosząc kolorowy wiatraczek na kijku.
Figura ma naturalne rozmiary. Sądząc po wzroście wiek dziecka mógłby wynosić 6-7 lat. Wiek czy płeć trudno jednoznacznie określić, ponieważ figura jest schematyczna. Głowę i dłonie tworzą wystające z otworów kołnierza i rękawów zwoje drucianej siatki zabezpieczone przezroczystą folią. Rzeźba to właściwie stelaż, który zazwyczaj służy dopiero za bazę dla gipsowej czy glinianej formy. W tym wypadku przykryty został nie surowcem rzeźbiarskim, lecz autentycznymi ubraniami. Wykorzystanie gotowych materiałów sprawia, że mimo umowności, praca ma realistyczny charakter. Również rower to prawdziwy dziecięcy pojazd, a wiatraczek jest typową zabawką sprzedawaną na straganach z pamiątkami.
Praca ma żywe, radosne kolory. Rama roweru jest czerwona, a ubranie składa się z brązowych butów, niebieskich spodni-sztruksów i swetra w zielono-żółtą kratkę. Wiatraczek idealnie pasuje do stroju. Jego skrzydełka są na przemian zielone i żółte, środek niebieski, a kijek czerwony.
Ubranie i rower są jednak mocno zniszczone. Sweter oraz spodnie znaczy brud, zmechacenia, zamszowe buty również są nie najczystsze i wytarte na palcach. Zdezelowany pojazd nie nadaje się do jazdy. Powykrzywiane koła mają przebite opony, część szprych została wyrwana. Metalowe elementy przeżarła rdza. Wspomnieniu beztroskiej zabawy towarzyszy sugestia biedy.
Równie niejednoznaczna jest pozycja dziecka. Wydaje się logiczna: malec wyciąga w górę zabawkę, by zaobserwować jak śmigiełka kręcą się na wietrze. Ale pochylona postać, prawą ręką mocno trzymająca kierownicę, a lewą unosząca w zamachu, może wywołać skojarzenie z zamierzającym się do ciosu brutalem. Kolorowa zabawka wydaje się w tym wypadku akcesorium wetkniętym na siłę w daremnej próbie zamaskowania przemocy. Do przemyśleń skłania anonimowość postaci. Jawi się ona jako bezimienny duch, strach na wróble albo obraz biedy, która równie często, co z romantyczną beztroską, jest kojarzona z zagrożeniem.
Zmarły w 2011 roku Vlassis Caniaris [Wlasis Kaniaris] komentował społeczno-polityczną atmosferę swoich czasów. Związany przez całe życie z Atenami artysta, zmuszony był opuścić rodzinne miasto w 1967 roku po przejęciu władzy przez juntę wojskową. W latach 1973-1975 przebywał na stypendium w Berlinie, gdzie bezpośrednio doświadczył problemów, jakich zmagali się imigranci z Europy Południowej. Przyjęci ciepło w krajach zmagających się z powojenną odbudową gospodarczą, skonfrontowali się z falą niechęci po kryzysie naftowym w 1973 roku. Decydenci krajów, zamykając granice w rzekomym zamiarze ochrony obywateli, wzmacniali dyskryminujące postawy. Caniaris [Kaniaris] podkreślał, że w swojej twórczości nie staje po żadnej stronie politycznego sporu, ale opowiada o cierpieniu społecznym niezależnym od tych podziałów. Artysta doceniony w Grecji jest na nowo odkrywany na arenie międzynarodowej ze względu na pionierskie ujęcie aktualnych dziś kwestii migracji zarobkowej, wyobcowania środowisk migranckich i różnic ekonomicznych na linii Północ-Południe.
 

Zobacz także: