Mężczyźni, faszyzm, pragnienie
Otwarte seminarium poświęcone lekturze „Męskich fantazji” Klausa Theweleita

  • Mężczyźni, faszyzm, pragnienie

    Okładka książki "Męskie fantazje" Klausa Theweleita

Zapraszamy na cykl seminariów poświęconych książce „Męskie fantazje” Klausa Theweleita, organizowany we współpracy z Fundacją Na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi.

Blisko czterdzieści lat po opublikowaniu w Niemczech pierwszego wydania „Męskich fantazji” Klausa Theweleita kultowa „psychoanaliza białego terroru” ukazuje się w języku polskim. Gdy rozmaite autorytety z troską pochylają się nad zagrożeniami, jakie w całej Europie powstają w związku z odradzaniem się prawicowych ekstremizmów, tym bardziej pilnie musimy zapytać samych siebie: czy jesteśmy w stanie zmierzyć się z aktualnością faszyzmu? Faszyzmu, który niekoniecznie przebiera się w czarne lub brunatne koszule i który - wbrew temu, co głoszą uspokajające teorie - nie musi wiązać się wyłącznie z politycznym totalitaryzmem.

Książka Theweleita budzi niepokój, ponieważ ukazuje faszyzm jako coś zakorzenionego w psychofizjologicznej konstytucji nowoczesnego człowieka albo raczej - mężczyzny, mężczyzny-żołnierza, wydającego wojnę pragnieniu i ucieleśniającej je jakoby kobiecości.

By zrozumieć faszystę, należy porzucić płaszczyznę ideologii i systemów politycznych, a zwrócić się właśnie ku jego konkretnej psychicznej i fizjologicznej rzeczywistości. Spytać nie tyle nawet o to, „dlaczego masy pragnęły faszyzmu”, ile o to, jak (nie) pragnie faszyzujący mężczyzna. Klaus Theweleit stara się odpowiedzieć na to pytanie w swym tysiącstronicowym dziele, skrupulatnie badając historyczne świadectwa (listy, biografie, powieści i inne dokumenty ukazujące losy mężczyzn w Republice Weimarskiej), ale też korzystając z rozmaitych narzędzi teoretycznych, przede wszystkim psychoanalitycznych oraz takich, które dziś byłyby kojarzone z feminizmem i gender studies. Nie są to przy tym teorie ortodoksyjne, kanoniczne. Wystarczy wspomnieć, że „Męskie fantazje” stanowią jedno z pierwszych poważnych zastosowań schizoanalizy Deleuze’a i Guattariego.

Celem, jaki sobie stawiamy, jest wspólna lektura książki Theweleita oraz dyskusja nad postulowanym w nim rozumieniem zjawiska faszyzmu. Poza fragmentami „Męskich fantazji” zaproponujemy również do czytania fragmenty innych tekstów, naświetlających konkretne zagadnienia, którym poświęcone będą kolejne spotkania.

Każde spotkanie stanowić będzie poniekąd odrębną całość i będzie otwarte dla publiczności. Osoby zainteresowane aktywnym udziałem w całym cyklu i regularnym otrzymywaniem lektur drogą mailową prosimy o zgłoszenia na adres: zapisy@artmuseum.pl, w tytule: „Męskie fantazje”.

Projekt jest współfinansowany z pozostających w dyspozycji Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec.

Zwykły faszysta

21 października 2015 (środa), 18:00
Zagadnienia: jak myśleć o faszyzmie? - czy wystarczy analiza „totalitarnych ideologii”? - mikro-faszyzmy dnia codziennego
Konteksty: B. Brecht, schizoanaliza Deleuze'a/Guattariego, H. Arendt

Faszyzm, nowoczesność, kapitalizm

25 listopada 2015 (środa), 18:00
Zagadnienia: kapitalistyczne i (drobno)mieszczańskie tło faszyzmu - formowanie męskości i status kobiet - tzw. socjalizm w narodowym socjalizmie.
Konteksty: N. Elias, szkoła frankfurcka, A. Sohn-Rethel.

O czym fantazjują mężczyźni (przedwczoraj, wczoraj i dziś)?

10 grudnia 2015 (czwartek),18:00

Spotkanie z Klausem Theweleitem – punktem wyjścia będą dwie książki KT: "Męskie fantazje" oraz "Śmiech sprawców: Breivik i inni".


Czy kiedykolwiek istniały masy?

20 stycznia 2015 (środa), 18:00
Zagadnienia: tzw. społeczeństwo masowe – masy rewolucyjne – figura masy w faszyzmie (lęk) – masa a zwarta formacja.
Konteksty: E. Canetti, E. Jünger, M. Foucault

Męskie stowarzyszenia


24 lutego 2015 (środa),18:00

Zagadnienia: do czego służą męskie organizacje? - homoerotyzm i antyseksualizm w męskich stowarzyszeniach - funkcja przemocy i wojny - wojna między mężczyznami a wojna z kobiecością
Konteksty: S. Freud, H. Blüher.

II semestr (szczegółowe daty do ustalenia)

Kim są i skąd się biorą nie-do-końca-narodzeni?

Marzec
Zagadnienia: figura nie-do-końca-narodzonego jako prefiguracji faszystowskiego mężczyzny-żołnierza – rodzinne i społeczne tło „nienarodzenia”.
Konteksty: F. Kafka, A. Artaud, psychoanaliza.

Psychoanaliza – ale jaka?

Kwiecień
Zagadnienia: psychoanaliza wobec faszyzmu – krąg rodzinny a libido w polu społecznym.
Konteksty: W. Reich, T.W. Adorno, G. Deleuze.

Niemiecka specyfika?

Maj
Zagadnienia: niemiecko-pruska droga do nowoczesności – Republika Weimarska na tle państw europejskich w okresie międzywojennym – socjaldemokratyczne sojusze – Freikorpsy.
Konteksty: N. Elias, Historikerstreit.

Podsumowanie

Czerwiec

 

Archiwalne wydarzenia z tego cyklu:

DzieńGodzinaNazwa wydarzeniaMiejsce wydarzenia
18:00 Spotkanie Zwykły faszystaW cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie” Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Emilia
ul. Emilii Plater 51, Warszawa
18:00 Seminarium O czym fantazjują mężczyźni (przedwczoraj, wczoraj i dziś)?Spotkanie z Klausem Theweleitem
W cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Emilia
ul. Emilii Plater 51, Warszawa
18:00 Seminarium Jak istnieją masy?Otwarte seminarium poświęcone lekturze „Męskich fantazji” Klausa Theweleita
W cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Sala na Pańskiej
Pańska 3, Warszawa
18:00 Seminarium Męskie stowarzyszeniaOtwarte seminarium poświęcone lekturze „Męskich fantazji” Klausa Theweleita
W cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Sala na Pańskiej
Pańska 3, Warszawa
18:00 Seminarium Kim są i skąd się biorą nie-do-końca-narodzeni?Otwarte seminarium poświęcone lekturze „Męskich fantazji” Klausa Theweleita
W cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Sala na Pańskiej
Pańska 3, Warszawa
18:00 Seminarium Psychoanaliza – ale jaka?Otwarte seminarium poświęcone lekturze „Męskich fantazji” Klausa Theweleita
W cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Sala na Pańskiej
Pańska 3, Warszawa
18:00 Seminarium Niemiecka specyfika?Otwarte seminarium poświęcone lekturze „Męskich fantazji” Klausa Theweleita
W cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Sala na Pańskiej
Pańska 3, Warszawa
18:00 Seminarium Poza Męskimi fantazjami - Śmiech morderców?
W cyklu „Mężczyźni, faszyzm, pragnienie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Sala na Pańskiej
Pańska 3, Warszawa