Indeks słów zakazanych
Cykl rozmów

29.09 – 27.10.2016

Dokumentacja performansu Ewy Partum "Poezja aktywna. Poemat Ewy", 1971, kadr z filmu

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na cykl rozmów towarzyszący programowi „Na końcu języka. Performans i wojna słów”.

Tematem polskiej debaty publicznej coraz częściej staje się ona sama – stwierdza się jej atrofię, kompromitację czy bezcelowość. Spetryfikowany podział na wrogie obozy prowadzi do sytuacji, w której dyskusja traci sens, ponieważ nie służy wzajemnemu przekonywaniu się i wypracowaniu porozumienia opartego na argumentach. Choć dialog stanowi jeden z fundamentów naszej kultury, to dziś zmienia poglądy tylko frajer, ofiara manipulacji, albo – co gorsza – zdrajca. Spór staje się w ten sposób totalny, a jego celem jest zniszczenie przeciwnika, a nie rozwiązanie problemu. Debata nie jest konstruktywna, lecz służy jedynie do utwierdzania siebie i osób podobnie myślących we wcześniej wyznawanych poglądach.

W cyklu rozmów „Indeks słów zakazanych” Paweł Dobrosielski oraz zaproszeni goście przyjrzą się dewaluacji polskiej debaty publicznej od strony pojęć, które również padają jej ofiarą, stając się częścią arsenału wojennego, wykorzystywanego instrumentalnie i w złej wierze. Przestają być narzędziami do opisu i analizy rzeczywistości i stają się inwektywami, służącymi do etykietowania i wykluczania interlokutorów. Posługiwanie się słowami staje się najbardziej bezpośrednią i uproszczoną formą działania, które dąży do uniemożliwienia komunikacji.

Dewaluacja języka debaty publicznej dokonuje się na poziomie bezrefleksyjnego posługiwania się takimi pojęciami jak „gender”, „polityka”, ”pluralizm”, „naród”, czy „lewica/prawica”. Stały się one powszechnie powielanymi kliszami, konotującymi pozornie oczywistą konstelację wartości i znaczeń.

Celem cyklu jest namysł nad słowami, próba przywrócenia im treści, historycznej ciągłości oraz mocy opisu rzeczywistości. Pragniemy zastanowić się jednak nie tyle nad genealogią pojęć, co nad tym, jakich słów byśmy sobie życzyli oraz kto ma definiować formy komunikacji (intelektualiści? „opinia publiczna”? dominująca aktualnie formacja dyskursywna?). Skoro współcześnie pojęcia służą raczej jako poręczne narzędzia do kończenia rozmowy, do zamykania kanału komunikacyjnego – to spróbujmy go właśnie otworzyć.

Debaty:

29 września - Indeks słów zakazanych: GENDER

5 października - Indeks słów zakazanych: PLURALIZM

13 października - Indeks słów zakazanych: POLITYKA

20 października - Indeks słów zakazanych: PRAWICA/LEWICA

26 października - Indeks słów zakazanych: NARÓD