Archiwum Polskiego Performansu

Opis pochodzi ze strony Filmoteki Muzeum

W styczniu 1989 roku Teresa Murak zrealizowała w Chełmie performans Szuwary. Artystka pieczołowicie wydobywała z rzeki Uherka muł i trawę, które zostały przeniesione do przestrzeni Galerii 72 w Muzeum Ziemi Chełmskiej. Murak rozłożyła na ścianie i podłodze galerii pokaźną ilość materiałów organicznych, które po wyschnięciu obumarły.
„Muł wydobywany był z rzek, które przepływały przez miasto w którym znajdowała się przestrzeń ekspozycyjna, na przykład do warszawskiej realizacji wydobyto go z niewielkiej rzeki Bach na terenie Ursynowa. Użycie błotnistej substancji było dla artystki jednoznaczne z wyeksponowaniem właściwości naturalnego ekosystemu, gdzie w mikroskali ścierają się siły życia i śmierci: rozkład martwych roślin i zwierząt, przeobrażanie larw, produkcja skały klastycznej itd. Bagno jest środowiskiem życia różnych mikroorganizmów, ale i produktem ubocznym licznych procesów naturalnych. Działania Teresy Murak z mułem stanowią łącznik pomiędzy akcjami poza
przestrzenią galeryjną czy muzealną oraz organicznymi (a więc podlegającymi metamorfozie) instancjami w instytucjach sztuki. Tym samym, sklasyfikować je można według smithsonowskich terminów: jako podróż z miejsca (site, „prawdziwe miejsce”, znajdujące się w konkretnym punkcie na mapie, niedostępne dla widza – świat, którego człowiek nie naruszył) i nie – miejsca (non – site, „sztuczne miejsce”, sterylne, będące na przykład salą galeryjną lub muzealną – świat „zredagowany”). Miejsce reprezentowane może być w nie – miejscu za pomocą próbek materiału (skały, ziemia, muł etc.), jak i dokumentacji fotograficznej i filmowej, notatek oraz map. Kolejnym istotnym terminem wprowadzonym przez Roberta Smithsona, użytecznym przy interpretacji prac Teresy Murak jest przemieszczenie (displacement), które określa podróż z miejsca do nie – miejsca, w tym przypadku mułu wydobytego z rzeki do galerii, gdzie rozprowadzany był on na ścianach i w kątach pomieszczeń. Muł stawał się pasem transmisyjnym dla prymitywnej energii – wysychające i łuszczące się muliste obrazy „wykonywały pracę”, następowała nieuchronna metamorfoza organicznych komponentów dzieła. Stosując lingwistyczne analogie Smithsona, muł na ścianie jest synekdochą, przywołującą prawdziwy świat znajdujący się poza murami galerii.”

Opis za: S. Cichocki, Prace ziemne. Teresa Murak i uduchowienie szlamu, w: Teresa
Murak. Do kogo idziesz
, Galeria Labirynt, Lublin 2012.