Berlin-Birkenau, Łukasz Surowiec
W ramach projektu Berlin-Birkenau przywieziono do Berlina kilkaset młodych brzózek z okolic dawnego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, aby posadzić je w całym mieście. W ten sposób drzewa, które wyrosły w ziemi naznaczonej śmiercią wielu ludzi, stały się swoistym „żywym archiwum”, przynosząc do Berlina życie i oddech.
Brzózki były sadzone od jesieni 2011 do wiosny 2012 roku w publicznych parkach, takich jak Wuhlheide w Treptow-Köpenick i nowo powstały park w Spandau, a także na terenach szkół i w miejscach, które mają historyczny związek z Holokaustem i deportacją ludności żydowskiej (np. pomnik Gleis 17 w Grunewald). Przy każdym drzewku umieszczono tabliczkę z następującym napisem: „W listopadzie 2011 roku polski artysta Łukasz Surowiec przywiózł do Berlina 320 brzózek z okolic byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, aby w ten sposób przeciwdziałać zapomnieniu. Drzewka zostały posadzone w całym mieście przy wsparciu 7. Biennale Sztuki Współczesnej w Berlinie”.
Projekt Surowca jest symbolicznym gestem zwrotu Niemcom części ich dziedzictwa narodowego. Publiczność może odwiedzić miejsca, których posadzono drzewka, oraz obejrzeć w KW instalację złożoną z kilku tysięcy sadzonek wyhodowanych specjalnie na wystawę. Każdy, kto obieca o nie dbać, może zabrać drzewko do domu. Sadzonki brzóz stanowią intymny i wymagający własnej inicjatywy pomnik, którego przetrwanie zależny od właściciela. W przeciwieństwie do monumentu wykonanego ze stali lub kamienia, są żywym ucieleśnieniem traumatycznej przeszłości. Łukasz Surowiec jest polskim artystą, który podejmuje w swoich pracach kwestie społeczne i polityczne oraz bada możliwy wpływ sztuki na rzeczywistość.
